VÀ NHỚ RA…

BẢO THÚY
Có một đồ ngốc nào đó cứ nằng năc đòi đi dạy, học đòi thôi mà cũng tại thích nữa chứ, rồi ân hận. Ân hận mà không bỏ được vì chẳng thể nào đi bán cà rem…
Cứ tưởng nhàn hóa ra là vất vả, chẳng còn kịp thở, chẳng có thời gian mà nhớ ra là mình đã học Văn, không viết lách và cũng không luôn nhớ ra mình là ai giữa cái chốn cuộc đời. Nghe thì buồn cười mà thật, thật đến đau lòng. Sáng vội vội vàng vàng đến lớp, chiều cũng tất bật đến lớp lúc thì dạy chính khóa, lúc dạy thêm ở trường khác, tối lại trung tâm rồi soạn bài, chấm bài…Cứ nghĩ nghề khác được thảnh thơi là tức đến phát điên và ghen tị. Vậy mà nó thành nghiệp, thành bệnh, không đến trường lại nhớ, không được dạy thì cứ nói nhảm một mình, bằng không thì hát, không đầu không đuôi chỉ cốt cho cơ miệng hoạt động.
Rồi đọc tất cả những gì của học trò và nhiễm luôn cái cách viết vụng về và dở dang như thế. Bây giờ thì thấm thía cái điều mà bạn mình từng viết:
“Nếu mà tôi có được một lời khuyên
Thì xin em hãy đừng theo nghiệp giáo…”
Lúc đó nghe mà tức, ngẫm ra bây giờ đúng thiệt! Người ta bảo không giải tỏa được thì phát bệnh còn nghiệp giáo muốn street cũng khó, bởi ngày nào cũng nói, cũng nhìn vào bài vở của học trò, nhớ như in từng nét chữ sau một bài kiểm tra một tiết, tài vậy đó nhưng mà nhớ chữ chứ nhớ người thật khó.

Rồi một ngày nghe lại giọng nói của bạn bè mới vỡ ra một điều: nếu lâu không nghe tiếng người thân cũng dễ quên dần theo năm tháng, dám ở lâu không được nghe tiếng người là quên luôn giọng nói! Sợ thật! Sợ nhất là tiếng con người cũng “già” theo năm tháng. Ừ mà tức cười, người ta nói, mặt người già đi cùng năm tháng, còn mình thì cảm nhận cả giọng nói của bạn mình cũng “xuống cấp” với thời gian: Nhỏ Phượng gọi từ Nha Trang, vẫn “điệu” vậy nhưng cũng đến tuổi rồi, anh Lin khàn khàn phảng phất một chút gì của cái thời xa lắc, anh Quang thì “nhão” cùng với rượu – là mình nghĩ thế, nếu sai chắc anh ấy cũng chẳng giận, mà giận thì làm gì được! Thế Hải cũng vậy qua cái cảm giác trong giọng nói của một người đứng tuổi, còn Bảo Long đã một lần mình tưởng tiếng học trò hay phụ huynh gì đó, bệnh nghề nghiệp mà. Dám chắc là chị Tùng Chinh hay chị Linh Thảo, chị Hảo (dạy cấp II ở Hà Nội 04.755.3765) hay là Thanh ở Lâm Hà cũng nghĩ như mình thôi. Lâu quá rồi chẳng thấy chị Chinh có bài mới, đọc cái cũ cho đỡ buồn và chờ cái mới mỏi mệt ghê, cũng biết chị Chinh đi dạy mà vẫn chờ…
Đọc của học trò hoài cũng chán, có một cái blog Văn 11 để đọc và nhớ cũng thích, chỉ có điều đứa nào cũng tất bật, viết lách thì “chán òm” mà vẫn muốn đọc, đọc để nhớ, đọc để hiểu là mình cần bạn bè đến độ nào, cần cái đám “dở dở ương ương” giúp mình thành một con người mà lúc nào nhớ lại cũng cứ tự hào “Văn 11”!
Mười mấy năm rồi mà câu chuyện về cái đám “Văn 11” vẫn như mới hôm qua, nhớ đấy rồi quên và lại nhớ bởi nó là kỉ niệm, là cái nơi mà mỗi lúc chán chường lắm lắm về trường lớp mỗi đứa lại có riêng một chỗ dựa tinh thần.
Và nhớ ra là mình cần mọi người, cần nơi để “trút” vào bất cứ cái gì có thể!
Cần một nơi để giải tỏa và chia sẻ…như “cái túi hồ lô khổng lồ” nhận mà không phản ứng!
Bảo Lộc, 25.3.2009
Bảo Thúy

VỀ BÀI THƠ “KHÔNG ĐỀ” CỦA MINH NHÃ

Tặng anh Lin,
Nếu có gì chưa thật hiểu lòng tác giả bài thơ thì xin anh lượng thứ.
Mong được đọc nhiều hơn như thế!
BẢO THÚY


Không đề
Một thoáng tha phương,
Nửa tỉnh nửa say. Nhập nhoà ký ức.
Anh nhớ hình như đã gặp em ở đâu.
Không phải trong dân ca, em qua cầu trao áo,
Không phải trong ca dao, em đưa tay ngắt ngọn rau ngò,
Càng không phải trong thơ,
Để anh nhét vội bài thơ tình vào trong cặp sách.
Vậy mà Anh đã gặp,
Em dịu hiền như thể người thân
Tay nâng ly mời mọc ân cần
Cũn cỡn áo xiêm, lả lơi tiếng hát
Anh nghe trong câu ca, tiếng cá vẫy nước ròng.
Anh lang thang khắp miệt đồng bằng.
Anh mộng du tên núi, tên sông,
Anh chiêm bao, gió nội hương đồng
Nghe trong khăn tay, bùn non thơm ngọt;
Và trong ly bia mặn rất nhiều nước mắt
Em khóc phận mình. Anh khóc đời anh.
Uống nỗi buồn, bia đá lạnh tanh.
Là anh hay là em tồn tại trong “Không đề” của Minh Nhã?
Người đọc sẽ phải hỏi chính mình vì người viết những câu “Không đề” này “Nửa tỉnh nửa say. Nhập nhoà ký ức”.
Người đàn ông khi say lại thật hơn thì phải? Và nhớ cũng từ cái “nửa tỉnh nửa say” đó nên quen lắm, quen mà không nhớ vì nhớ ra thì có lẽ cũng không viết được thế này. Chẳng biết có đúng không nhưng bất kì ai cũng có thể “nửa tin nửa ngờ” như thế. Anh đâu dại gì mà xác nhận là quen bởi quen thì có nghĩa là cũng đã từng thân lắm, mà thân thì…
Một ai đó đã bảo: thơ là tiếng nói của tâm hồn, vậy thì có lẽ là người viết những câu thơ này đã nói thật, thật với chính mình, thật cả với em. Phút thật lòng đã làm nên câu chữ, bài thơ ngắn thôi nhưng tòan là những từ ngữ đầy cảm giác, của cảm giác và lẫn lộn, chen lấn tất cả những gì tồn tại trong kí ức của anh. “Hình như đã gặp em ở đâu…”Chết thật, thế này thì còn trốn vào đâu được, hai chữ “hình như” không phải là nửa nhớ nửa quên của cảm giác mà là sự thật: gặp rồi, quen lắm! Câu thơ là một lời khẳng định bởi những câu sau đã khẳng định rõ ràng:
Không phải trong dân ca, em qua cầu trao áo,
Không phải trong ca dao, em đưa tay ngắt ngọn rau ngò,
Càng không phải trong thơ,
Để anh nhét vội bài thơ tình vào trong cặp sách.
Đến đây thì người đọc đã có thể hiểu một chút gì từ người viết: cái nghiệp văn chương đầy người đã làm anh dễ cảm, dễ thương, dễ động lòng trước tất cả những đớn đau của số phận. Những người con gái đó là quen bởi “Anh nghe trong câu ca, tiếng cá vẫy nước ròng” thế thì nỗi cảm thông cũng bắt đầu từ đó. Chàng Minh Nhã cũng từng lang thang nơi đồng ruộng phải chạnh lòng trước một câu hát của miệt quê. Thế là phải sẻ chia, đồng cảm vì con người ta gặp nhau từ ruộng đồng với tháng năm vất vả. Câu thơ là tiếng lòng, là sự cảm thông. Tưởng chỉ đơn giản là chia một chút xót xa của cái “kiếp cầm ca” mà không phải anh chia với người con gái đó cả nỗi đau quặn lòng vì nhớ miệt vườn, nhớ con nước ròng, nhớ con cá quẫy…như kiếp người cũng muốn quẫy lên mà không được. Và anh nhớ, nỗi nhớ đồng quê, nỗi nhớ từ những con người tháng năm tần tảo với “gió nội hương đồng”, với “bùn non thơm ngọt”, phải chăng cái ngọt ngào từ tiếng hát của người con gái kia nhắc anh mùi vị của ruộng đồng? Hay chính nỗi cảm thông từ tiếng hát day dứt, từ nỗi nhớ mà anh cũng quặn thắt nhớ thương
Người ta cứ nói một cách tự nhiên với nhau những câu rất thật của lòng mình khi “nửa tỉnh nửa say” như thế và phần kết của câu chuyện là những lời rất thật:
Và trong ly bia mặn rất nhiều nước mắt
Em khóc phận mình. Anh khóc đời anh.
Uống nỗi buồn, bia đá lạnh tanh.
Bây giờ thì là say hay là tỉnh? Người ta không thể nghĩ là anh khóc vì say vì câu thơ tỉnh táo quá, tỉnh táo dể cảm nhận được cái vị mặn đắng của những giọt nước mắt chảy ngược vào li bia thơm mát. Tỉnh để anh nhận ra là mình khóc, khóc vì một câu hát hay vì một kiếp người, vì nỗi nhớ? Chỉ biết rằng anh khóc và thông cảm và chính xác hơn là “Em khóc phận mình. Anh khóc đời anh”. Người đàn ông trong anh cảm nhận rõ lắm: một bên là thân phận, một bên là cuộc đời. Cái cách chọn từ ngữ như thế là tỉnh táo, tỉnh táo và sáng suốt để cảm nhận nỗi đau từ cuộc đời và nỗi đau thân phận. Chắc chắn rằng: đã tỉnh táo thì câu thơ này phải được viết bằng lí trí, lí trí của một “cái thằng tôi” hiểu sự, hiểu đời mà lại dễ chạnh lòng trước mỗi cuộc đời và số phận. Vậy thì, chắc rằng bài thơ này là một cách lí giải rõ về hai chữ “Không đề”, không có nhan đề bởi nó là cảm hứng từ mỗi thân phận, mỗi cuộc đời và bất chợt đi vào kí ức. Hi vọng rằng: sẽ có nhiều hơn những “Không đề” như thế, tương tự thế từ người viết những câu thơ nặng lòng kia, để trong những trang viết của anh có cả một thế giới nghệ thuật của nỗi lòng và tâm sự. Bài thơ không chỉ dừng lại ở nỗi đau với một con người mà nhiều hơn, nó là nỗi đau của cuộc đời, là sự cảm thông cho những con người đi ngang qua mỗi một tâm hồn “Văn 11”. Nếu là như thế thì đã rõ một điều khi anh
Uống nỗi buồn, bia đá lạnh tanh.
Là uống vào đó tất cả cái nỗi buồn của cuộc sống để phần đời trước mặt không còn những nỗi buồn và rõ ràng là đằng sau câu chữ, đằng sau cái lạnh tanh của bia đá cuộc đời là một tấm lòng, một ngọn lửa đủ sưởi cho tất cả mọi mảnh đời ấm lên vì tình người, nhỏ thôi mà rất nóng. Nói như Bertolt Brecht “Làm sao mà nghệ thuật có thể làm xúc động được con người nếu như bản thân nó không xúc động trước số phận của con người”? Với giọng thơ nhẹ nhàng của một lời kể chuyện, câu chuyện thường tình mà người đọc vẫn có thể nhận ra nhiều vấn đề về thân phận con người với nỗi khắc khoải, nỗi đau của người viết.
Những cái khắc khoải đó đi vào câu chữ từ tấm lòng nhân hậu đầy trắc ẩn của một thành viên “Văn 11” rồi bày ra đó những mảnh đời nghiệt ngã, những thân phận con người buộc tất cả mọi người phải cảm thông và chia sẻ…
Đọc “Không đề” là đọc những điều như thế, tan chảy ra theo cảm xúc của người viết bài thơ để đi đến tận cùng mỗi thân phận con người mà đồng cảm, xót xa, chia sẻ… Bài thơ nặng trĩu và nhức nhối vấn đề nhân sinh của con người do đó dẫu li bia kia có “hoang lạnh” thì nỗi đau với con người vẫn đủ làm bài thơ thật nhiều ý nghĩa.
Đêm 25.3.2009
Bảo Thúy

THẦY SƠN VÀ THẦY PHONG

Hình cũ Thầy Sơn và Thầy Phong với các nhân vật trong lớp ta Thầy Sơn và nhóm thực tập ở Sài GònThầy Phong và Hồng Nga ở lễ bảo vệ luận văn

CHÚC MỪNG CHỊ EM NHÂN NGÀY QUỐC TẾ PHỤ NỮ

Nhân Ngày Quốc tế Phụ nữ 8-3, Chúc Chị em Cựu sinh viên Văn K11: Xinh đẹp, hạnh phúc- Chung thủy với chồng con, sắt son cùng bồ bịch!